၇. ၁၂. ၂၀၂၃
Translated by Htwe Ko Tun
ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နှစ်သစ်ကူးပွဲတော်ဖြစ်သော လူသိများလှသည့် ဆွန်ကရမ်ရေကစားပွဲတော်ကို လေ့လာကြည့်မည်ဆိုလျှင် ဟိန္ဒူဘာသာ၊ ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့်ရှေးဟောင်းထိုင်းရိုးရာတို့ပေါင်းစပ်ကာ ခမ်းနား၍ ဆွဲဆောင်မှု ရှိသောသမိုင်းကြောင်းဖြင့် ဂုဏ်ယူဖွယ်ကောင်းသည်ကိုတွေ့ရပေလိမ့်မည်။ထို့ကြောင့်လည်း ယူနက်စကို အဖွဲ့ကပင် ဆွန်ကရမ်ပွဲတော်ကို မှန်းဆမရသောအမွေအနှစ်တစ်ရပ်အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်။
ဆွန်ကရမ်ပွဲတော်ကို ထိုင်းနိုင်ငံနှစ်သစ်ကူးရိုးရာပွဲတော်အဖြစ် နှစ်စဉ် ဧပြီ ၁၃ ရက်မှ ၁၅ ရက်အထိ ကျင်းပကြသည်။ ရိုးရာ ဓလေ့များအရ ပွဲတော်ကာလတွင် နှစ်သစ်ကူး၌ သန့်ရှင်းမှုနှင့် မကောင်းမှုဒုစရိုက်တို့ သန့်စင်စေရန် တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦးရေပက်ဖျန်းကစားကြသည့်အစဉ်အလာကို တွေ့ရပေမည်။
ထို့ပြင် ဆွန်ကရမ်ပွဲတော်ကာလ၌ သက်ကြီးရွယ်အိုတို့အား အလေးထားကန်တော့ကြခြင်း၊ ဘုန်းတော်ကြီးများအား ဆွမ်းနှင့်ဆွမ်းဟင်းများကပ်လှူခြင်း၊ ထိုင်းရိုးရာအစားအစာများပြုလုပ်စားသောက်ကြခြင်းနှင့် တေးဂီတများသီဆိုပျော်မွေ့ကြခြင်းစသည့် ရိုးရာအစဉ်အလာတို့ကိုလည်း တွေ့ရပေမည်။
၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင်မူ ဖျူထိုင်းပါတီခေါင်းဆောင်သော အစိုးရက ဆွန်ကရမ်ပွဲတော်ကို ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပျော့ပြောင်းသော အာဏာ အသုံးပြုမှုကဲ့သို့ဆောင်ရွက်နိုင်ရန် ဧပြီလတစ်လလုံးပွဲတော်အခမ်းအနားများ တိုးချဲ့ကျင်းပသွားရေးကို စီစဉ်ထားသည်။
ဆွန်ကရမ်ပွဲတော်၏ အတိတ်ကာလနှင့်ပတ်သက်၍ကား ယူဆချက်များ အမျိုးမျိုးရှိကြသည်ကို တွေ့ရပေမည်။ အချို့သောပညာရှင်များက ဆွန်ကရမ်က ကောက်ရိတ်သိမ်းရာသီနှင့်နှစ်သစ်သို့ရောက်ရှိမှုကိုအမှတ်တရဖြစ်သော ရှေးခေတ်ဟိန္ဒူပွဲတော်တစ်ခုမှစတင်လာခဲ့သည်ဟု ဆိုကြသည်။ ထိုပွဲတော်ကို မာကာရာ ဆန်ခရန်တီဟုခေါ်ကြပြီး နေမင်းကြီး
က ရေအမှတ်လက္ခဏာဖြစ်သော ကုံရာသီကာလသို့ရောက် ရှိ၍ နက္ခတဗေဒင် ကာလအပိုင်းအခြားသစ်တစ်ခုသို့ ကူး ပြောင်းမှုအမှတ်တရပွဲများကျင်းပခြင်းဟုလည်း ဆိုကြသည်။
သဘာဝအင်အားစုတစ်ခုဖြစ်သည့် ရေက ဟိန္ဒူဘာသာနှင့် ဗုဒ္ဓဘာသာနှစ်ခုလုံး၌ပင် သိသာထင်ရှားကာ ယဇ်ပူဇော်ပွဲ၊ နတ်ပွဲတို့ကဲ့သို့ ဘာသာအစဥ်အလာပွဲများတွင်အဓိကကျသောကဏ္ဍမှပါဝင်ကာ အပြစ်ကျူးလွန်မိမှုများအားဆေးကြောသန့်စင်သည့် လက္ခဏာလည်းဖြစ်သည်။
ခမာနိုင်ငံတော်ကလည်း ၁၁ ရာစုဝန်းကျင်တွင် ထိုပွဲတော်အားလက်ခံကျင့်သုံးခဲ့ကြသည်။ ၎င်းတို့ကလည်း ‘ဆန်ခရမ်'(သို့မဟုတ်) ‘ဆုံခရမ် ‘ ပွဲတော်ဟုခေါ်ဝေါ်ခဲ့ကြရာ သက္ကရိုက် ဘာသာစကားဖြစ်သော နက္ခတ် ဗေဒင်ဆိုင်ရာလမ်း ကြောင်းဟုအဓိပ္ပါယ်ရသည့် ‘samkranti’ မှ ဆင်းသက်လာခြင်းလည်းဖြစ်သည်။
ထိုင်းရိုးရာပြက္ခဒိန်အရဆိုလျှင် ငါးလမြောက်၏ ပထမဆုံးလဆန်းနေ့က နှစ်သစ်ကူးနေ့လည်းဖြစ်သည်။ ၎င်းကပုံမှန်အားဖြင့် ဧပြီ ၁၃ ရက်တွင်ကျရောက်သည်။ ထိုင်းလူမျိုးတို့က ဆွန်ကရမ်ကို နှစ်သစ်ကူးနေ့အဖြစ် ၁၈၈၉ ခုနှစ်အထိသတ် မှတ်ခဲ့ကြသည်။ ထိုင်းဘုရင် ချူလာလောင်ကွန်(ရာမ ၅) လက်ထက်တွင်နှစ်သစ်ကူးနေ့ကို ဧပြီ ၁ ရက်သို့ ကူးပြောင်း သတ်မှတ်ခဲ့သည်။
၁၉၄၁ ခုနှစ်တွင်မူ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ပလိတ်ခ် ဖီဘွန်ဆုံခရမ်၏ အစိုးရက အနောက်တိုင်း Gregorian ပြက္ခဒိန်နှင့်လိုက်လျောညီအောင် နှစ်သစ်ကူးတစ်ရက်ကို ဇန်နဝါရီ ၁ ရက်သို့ ပြောင်း ရွှေ့ခဲ့သည်။ ထိုင်းလူမျိုးတို့၏ရိုးရာနှစ်သစ်ကမူ ဧပြီ ၁၃ ရက်သို့ပြန်လည်သတ်မှတ်ခဲ့ပြီး ဆွန်ကရမ်ပွဲတော်ကိုအားလပ်ရက်သုံးရက်သတ်မှတ်ကာ ကျင်းပခဲ့သည်။
ခမာအင်ပါယာနိုင်ငံတော်အောက်တွင်မူ ပြည်သူတို့က ဆွန်ကရမ် ပွဲတော်ကာလအတွင်း ရေဖြင့်သန့်စင်ရေချိုးမှုကို ပြုလုပ်ကြသည်။ ၎င်းတို့က ထိုသို့ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့်ကံကြမ္မာဆိုးများကိုသန့်စင်ဖယ်ရှားရန်အကူအညီဖြစ်စေပြီး သေဆုံးပြီးဘိုးဘေးဘီဘင်များ၏ ဝိဉာဥ်များကိုလည်း ၎င်းတို့၏ဇာတိမြေသို့ပြန်လာစေနိုင်မည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။ ထိုယုံကြည်ချက်အတိုင်းမှတ်ယူကာ နှောင်းခေတ်ကာလများတွင် ဆွန်ကရမ်ပွဲတော်၌ သဘာဝအင်အားစုဖြစ်သည့် ရေဖြင့် ပက်ဖျန်းသန့်စင်မှု ပြုကြခြင်းဖြစ်သည်။
တစ်ဖန် ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်း ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာ တိုးတက်ထွန်းကားလာသောအခါတွင်မူ ဆွန်ကရမ်ပွဲတော်ကို ရှုထောင့်အသစ်များဖြင့် ကျင်းပခဲ့ကြသည်။ ပွဲတော်ကာလ၌ အများပြည်သူများကို အစားအသောက်များကျွေးမွေးခြင်း၊ ဘုရားပုထိုးများ၌ သံဃာများကိုဆွမ်းကပ်ခြင်းစသည့် ကောင်းမှုကုသိုလ်များကို ဗုဒ္ဓဘာသာ ထိုင်းလူမျိုးတို့က ပြုလုပ်ကြသည်ကိုတွေ့ရသည်။ ထိုအစဥ်အလာဓလေ့ကို Tam Bun ဟုခေါ်ကြကာ နှစ်သစ်ကူးအခမ်းအနားပွဲများ၏ အရေးပါသောအစိတ်အပိုင်းတစ်ရပ်ဖြစ်သည်။
ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အယုဒ္ဓယမင်းဆက်ကာလဖြစ်သော ၁၃၅၀ ခုနှစ်မှ ၁၇၆၇ ခုနှစ်အထိကာလတွင် ဆွန်ကရမ်ပွဲတော်က အသေးစိတ် ပြင်ဆင်ကျင်းပသော တော်ဝင်မိသားစု၏ပွဲတော်တစ်ခုသဖွယ် ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဘုရင်က စီတန်းလှည့်လည်ခြင်းများကို ဦးဆောင်ကာ ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော်များကိုအမှတ်တရပစ္စည်းများကပ်လှူခြင်း၊ ရေသပ္ပါယ်ခြင်းများပြု လုပ်၍ သန့်ရှင်းမှုပြုကြသည်။ ထိုရက်များတွင် ရေပက်ဖျန်းခြင်းများ မပြုလုပ်ကြသေးပေ။ ထိုအလေ့အထက ဆွန်ကရမ်ပွဲတော်ကာလတွင် ယနေ့တိုင်မပျောက်ပြယ်တည်ရှိနေသည်ကို တွေ့ရပေမည်။
ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာပြက္ခဒိန်၏ နှစ်သစ်ကူးနေ့ကို နှစ်သစ်ကူးပွဲအဖြစ်ကျင်းပလာကြသည်မှာ နှစ် ၈၀ ကျော်ခဲ့ပြီဖြစ်သော်လည်း ဆွန်ကရမ်နှစ်သစ်ကူးနေ့က ထိုင်းနိုင်ငံသားအများစုအတွက် ပို၍အရေးကြီးသောနေ့အဖြစ်တည်ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။ ဧပြီလ ၁၄ ရက်ဆိုလျှင်လည်း ထိုင်းနိုင်ငံတွင် မိသားစုများနေ့အဖြစ်သတ်မှတ်ထားသည်။ အစိုးရကလည်း အားလပ်ရက်ကာလကို မကြာခဏဆိုသလိုပင် တစ်ရက်(သို့မဟုတ်) နှစ်ရက်တ်ိုးမြှင့်ပေးကာ ရက်ရှည်ခရီးသွားလာမှုဖြစ်နိင်စေရန် အအဆင့်မြှင့်ပေးသည်။ သို့သော်ထိုကာလတွင် လူအများအပြား ခရီးသွားလာမှုပြုကြခြင်းဖြင့်နှစ်စဥ်လိုပင် ယာဥ်သွားလာမှုမတော်တဆမှုများ တိုးမြင့်လာတတ်သည်ကို တွေ့ရသည်။
ဆွန်ကရမ်ပွဲတော် နီးပြီဆိုလျှင် ထိုင်းနိုင်ငံတစ်ဝန်းစျေးဆိုင်များ၌ အရောင်မျိုးစုံ၊ ပုံစံမျိးစုံနှင့်ရောင်းချနေသော ရေကစားရန်ရေသေနတ်များကို တွေ့ကြရပေမည်။ ဆွန်ကရမ်ရေကစားပွဲကို ဆင်နွှဲပျော်ရွှင်ရန်လာရောက်ကြသောခရီးသွားများကြောင့် ထိုင်းကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်းကို ဤပွဲတော်က အထောက်အကူပြုသည်ဟုလည်း ဆိုနိုင်သည်။
ဆွန်ကရမ်ပွဲတော်ကာလအတွင်း ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များဖြစ်သည်နှင့်အညီ ထိုင်းလူမျိုးတို့က ဘုရားပုထိုးများသို့သွားရောက်ခြင်း၊ သံဃာများအားဆွမ်းကပ်လှူခြင်း၊ မိဘဘိုးဘွားနှင့်သက်ကြီးရွယ်အိုများအား ရေချိုးသန့်စင်ပေးခြင်းတို့ကိုပြုကြသည်။ ပြုလုပ်သောကုသိုလ်ကောင်းမှုတို့ကို ကွယ်လွန်ပြီးသော မိဘဘိုးဘွားများသို့ မေတ္တာပို့အမျှဝေကြသည်။
နောက်ဆုံးအလေ့အထတစ်ခုအနေနှင့်ကား ဆွန်ကရမ်နှစ်သစ်ကူးနေ့တွင် ဖမ်းဆီးထားသောငှက်များ၊ ငါးများကဲ့သို့သတ္တဝါများကိုဝယ်ယူကာ ဘေးမဲ့လွှတ်ပေးကြသည်ကိုတွေ့ရပြန်သည်။
ထို့ကြောင့်လည်း ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်သော ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆွန်ကရမ် နှစ်သစ်ကူးပွဲက မြန်မာနိုင်ငံမှ မဟာသင်္ကြန် နှစ်သစ်ကူးပွဲတော်ကဲ့သို့ပင် ပျော်ရွှင်မှုနှင့်ဘာသာရေးအစဥ်အလာဓလေ့များ ပေါင်းစပ်ကျင်းပရာပွဲတော်ဟု ဆိုချင်ပါသည်။
Ref—Nation Thailand
